PRVA ORGANIZOVANA UČENIČKA POSETA VOJNOM GROBLJU U LAMBINOVICAMA, POLJSKA – DOBROTVORNA AKCIJA – SPISAK SRPSKIH ZAROBLJENIKA

XIII beogradska gimnazija ima za sada jedinstvenu mogućnost da na svom sajtu objavi spisak srpskih ratnih zarobljenika iz Vojnog groblja Lambinovice. To je rezultat ovogodišnje saradnje sa odsekom za Slavistiku i prof. dr Gordanom Đurđev-Malkjevič, kao i počasnim konzulom Ambasade Srbije – Konzulat u Katovicama – Rankom Tomovićem.

Naime, naša škola je prva organizovana posetila  Vojno zarobljeničko groblje u selu Lambinovice  (na zapadu Poljske).  O značaju naše posete govori i to da nas je dočekala  direktorka Centralnog vojnog muzeja, gospođa Violeta Rezler Vasilevska, pa smo svi zajedno otišli do srpskog spomenika i dela groblja.

Po povratku iz Poljske,  učenici su javni čas pretvorili u dobrotvornu akciju prikupljanja sredstava za zaštitu srpskih krstova koja još nije u potpunosti završena – oko 60 još uvek čeka na to.

Prikupljeno je 16 hiljada dinara. Dobrotvornu akciju iste namene imaće i učenici  IV liceuma iz Vroclava.

O ovom logoru kao i groblju koje je u njegovom sastavu, kod nas a i šire,  malo se zna. Doskora su krstovi, groblje, kao i jedini spomenik Srba ratnih zarobljenika svojim umrlim drugovima  (1917) bili u veoma lošem stanju. Tek je lično zalaganje gospodina počasnog konzula Ranka Tomovića znatno popravilo stanje ovog srpskog vojničkog groblja, te je obnovljeni spomenik iznova nedavno otkriven.

Na Vojnom zarobljeničkom groblju  je 265 srpskih vojnika. Oni su bili u ovdašnjem logoru od 1915. god. kao ratni vojni zarobljenici.

Na krstovima su vidljivi srpska nacionalnost, ime i prezime, nemačkim slovima, ali se jasno može razaznati: Tihomir Luković SRB (1899 – 15.4.1916), Vladimir Živković SRB (1866 – 27.4. 1916), Velimir Jerinić SRB (1890 – 2.5.1916), Stojan Marković SRB (1859 – 8.5.1915) ili Živoin Ilić SRB (1886 – 18.5.1916)… Njima su, svojim umrlim drugovima, u vreme stalno prisutne, ali sada nezapamćene gladi 1917, uskraćujući sebi, i sami jedva živi, prilagali novac za jedini spomenik na ovom groblju.

Na postamentu je alegorična figura mršave žene, u žalosti raspletene kose (alegorija Srbije) koja u  ruci ima grb sa četiri oscila. Ispod figure piše ko kome podiže nadrgobni spomenik: Srbi ratni zarobljenici svojim umrlim drugovima 1917.

Subotnjeg jutra, kada se i izlazi na groblje u njihovom zavičaju, sveće su im zapalile i položile cveće  delegacije dve škole:  XIII beogradska gimnazija i IV liceum iz Vroclava „Stefan Žeromski”, a u ime Republike Srbije cveće je položio gospodin počasni konzul Ranko Tomović. Deset učenika XIII beogradske gimnazije tom prilikom otpevalo je početne strofe pesme „Tamo daleko”.

Kao odjek ove posete, ali i dobrotvorne akcije, ljubaznošću našeg konzulata u Katovicama,  elektronska lista srpskih zarobljenika sahranjenih na ovom groblju dostupna je javnosti i na sajtu naše škole – za sve one koji kroz genracije tragaju za nekim svojim iz porodice.

Biljana Radosavljević

Prof. srpskog jezika i književnosti u

XIII beogradskoj gimnaziji

i organizator ovogodišnje razmene

Vroclav 2018.